ตลาดตราสารหนี้เป็นตลาดการเงินที่มีขนาดใหญ่ และมีผลกระทบต่อระบบเศรษฐกิจ ผู้ประกอบการธุรกิจและนักลงทุน หนึ่งในปัจจัยที่กำหนดราคาของตราสารหนี้คืออัตราดอกเบี้ย (interest rate)
ปัจจัยที่มีผลกระทบต่ออัตราดอกเบี้ยได้แก่
- ความเสี่ยงของผู้ออกตราสารหนี้ ความเสี่ยงของผู้ออกตราสารจะถูกประเมินโดย credit rating agencies
- ความเสี่ยงด้านสภาพคล่องของตราสารหนี้ ตราสารหนี้ที่มีอายุสั้นจะมีสภาพคล่องในการซื้อขายที่สูงกว่าตราสารหนี้ระยะยาว จึงทำให้อัตราดอกเบี้ยของตราสารหนี้ระยะสั้นต่ำกว่าตราสารหนี้นะยะยาว
- อายุคงเหลือของตราสารหนี้
- สิทธิพิเศษบนตราสารหนี้ (special provisions)
โครงสร้างผลตอบแทนของตราสารหนี้
Yield = Risk free + default premium + liquidity premium + special provisions
- Yield คืออัตราผลตอบแทนจากการถือครอบตราสารหนี้
- Risk free คืออัตราผลตอบแทนที่ปราศจากความเสี่ยง โดยส่วนใหญ่จะพิจารณาจากอัตราผลตอบแทนพันธบัตรรัฐบาล
- Default premium คือส่วนชดเชยความเสี่ยงของผู้ออกตราสารหนี้ (credit risk)
- Liquidity premium คือส่วนชดเชยความเสี่ยงสภาพคล่อง
ความสัมพันธ์ระหว่างอัตราดอกเบี้ยและเงินเฟ้อ
จากแนวคิดของ Fisher Effect ที่อธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างอัตราดอกเบี้ยกับเงินเฟ้อ โดยมีความสัมพันธ์ดังนี้
Normal risk free rate = Real risk free rate + Inflation premium
สามารถยกตัวอย่างได้ดังนี้
ณ วันที่ 30 มกราคม อัตราผลตอบแทนพันธบัตรอายุ 1 ปีอยู่ที่ 1.5% ขณะที่อัตราเงินเฟ้ออยู่ที่ 0.8% ดังนั้นอัตราผลตอบแทนพันธบัตรที่แท้จริง (Normal risk free rate) คือ
1.5% = Real risk free rate + 0.8%
1.5% – 0.8% = 0.7%